جایگاه علم و  دانش در  اسلام

یکی از زیبایی‌هایی که  در  دین بزرگ اسلام وجود دارد، دستورات بی شمار برای علم آموزی است. یکی از دستور‌های بزرگ دینی ما این است که هر مسلمان موظف است در طول زندگی خود، پیوسته درپی کسب علم و دانش باشد؛ یعنی هر فرد موظف است برنامه زندگی خود را در مسیر علم آموزی تعیین کند که در زندگی خود یا عالم باشد یا در مسیر کسب علم و دانش.

پیامبر اعظم (ص) می‌فرمایند: «کُنْ عَالِماً أَوْ مُتَعَلِّماً أَوْ مُسْتَمِعاً أَوْ مُحِبّاً لَهُمْ وَ لاَ تَکُنِ اَلْخَامِسَ فَتَهْلِکَ فَإِنَّ أَهْلَ اَلْعِلْمِ سَادَه وَ مُصَاحَبَتَهُمْ زِیَادَه وَ مُصَافَحَتَهُمْ زِیَادَه؛ یا عالم باش یا شاگرد یا شنونده علم یا دوست اینان و پنجمین مباش که نابود می‌شوى. همانا دانشمندان، بزرگانند که همنشینى با آنان، سبب زیاد شدن تجربه و دانش انسان و دست دادن آنان، موجب فزونی آبروست». (ارشادالقلوب، جلد یک، صفحه۱۶۶).

درواقع در مسیر علم و دانش قرار داشتن، یکی از عبادت‌های بزرگ در دین ماست که باید برای خدا و به خاطر جلب نظر و رضایت او انجام شود. امام صادق (ع) فرمودند: «مَن تَعَلَّمَ العِلمَ و َعَمِلَ بِهِ و َعَلَّمَ لِلّهِ دُعِیَ فی مَلَکُوتِ السَّماواتِ عَظیما فَقیلَ: تَعَلَّمَ لِلّهِ و َعَمِلَ لِلّهِ و َعَلَّمَ لِلّهِ؛ هرکه برای خدا دانش بیاموزد و به آن عمل کند و به دیگران آموزش دهد، در ملکوت آسمان‌ها به بزرگی یاد شود و گویند برای خدا آموخت و برای خدا عمل کرد و برای خدا آموزش داد. «(الذریعه الی حافظ الشریعه، ج یک، ص۵۶).

رسول خدا (ص) در همین باره فرموده اند: «طلب علم در نزد خدا از نماز و روزه و حج در راه خدا برتر است». ایشان همچنین می‌فرمایند: «یک ساعت علم اندوزی، بهتر از عبادت در دل شب است و یک روز علم اندوزی، بهتر از سه ماه روزه داری است». پیامبر خدا (ص) طلب علم را بر هر زن و مرد مسلمانی واجب دانسته و آن را کفاره گناهان گذشته شخص، معرفی کرده اند. ایشان می‌فرمودند: «ملائکه بال‌های خود را برای طالب علم پهن می‌کنند».

معروف است که اهتمام رسول خدا (ص) به امر آموزش و پرورش به حدی بود که به مشرکانی که در جنگ بدر، به اسارت سپاه اسلام درآمده بودند و توان پرداخت فدیه و بهای آزادی خود را نداشتند، اعلام کردند که‌ می‌توانند با تعلیم خواندن و نوشتن به ۱۰ نفر از کودکان انصار آزاد شوند. این عمل موجب شد که بسیاری از کودکان مسلمان، خواندن و نوشتن بیاموزند که زیدبن ثابت در زمره آنان بود که خواندن و نوشتن را آموخت.

زیبایی روش پیامبر گرامی اسلام در موضوع علم آموزی در جایی اوج می‌گیرد که ایشان کسب دانش نافع را نه تنها عبادت می‌دانستند که آن را برتر از عبادات می‌دانستند و در عمل، این موضوع را به مسلمانان نشان می‌دادند. از عبدا... بن عمروعاص روایت شده است که روزی پیامبراکرم (ص) در مسجد خود بر دو مجلس و دو گروه گذشتند و فرمودند: «هر دو خوب است و یکی بهتر است؛ چون یکی از آنان دعا می‌کنند و خدا را‌ می‌خوانند. اگر خدا بخواهد، بر ایشان عطا می‌کند و اگر بخواهد، منع می‌کند، اما اینان علم دین می‌آموزند و به جاهل می‌آموزانند و من معلم، مبعوث شده ام». پس حضرت حلقه علم آموزی را انتخاب کردند و در حلقه اهل علم نشستند.

حضرت امیرالمؤمنین (ع) هم در جمله مشهوری فرموده اند: «من علمنی حرفاً صیّرنی عبداً؛ هرکه کلمه‌ای به من بیاموزد، مرا بنده خویش ساخته است». این جمله می‌خواهد اهمیت علم آموزی و جایگاه و فضیلت معلمان را به ما یادآوری کند.

به یقین هیچ مسلک و دینی مثل اسلام به فراگرفتن علم و دانش اهمیت نداده است. از خداوند بزرگ می‌خواهیم همه ما مسلمانان را قدردان این دستور‌های زیبا و از گهواره تا گور؛ در مسیر فراگرفتن علم و دانش قرار بدهد تا از پیروان واقعی اهل بیت (ع) باشیم. ان شاءا....